सिराहा जिल्लाको लहान नगरपालिका–१६ स्थित प्रसिद्ध सहलेस फूलबारीमा हरेक वर्ष झैं यसपटक पनि नयाँ वर्षको दिन मात्र फुल्ने दुर्लभ फूलले हजारौंको ध्यान खिचेको छ ।
यो फूललाई स्थानीयहरूले "सहलेसको फूल" भनेर पुकार्ने गर्दछन् र किराँत समुदायमा यो फूल अत्यन्तै पवित्र मानिन्छ। सहलेस फूलबारी किराँत समुदायका महान लोकनायक वीर सहलेसको नाममा समर्पित स्थल हो । किंवदन्ती अनुसार वीर सहलेसले यही क्षेत्रमा रहँदा प्राकृतिक सौन्दर्य र सामाजिक समरसताको रक्षा गरेका थिए। उनलाई श्रद्धाका साथ सम्झने परम्परा आज पनि यथावत् छ । वैशाख १ गते सहलेसको समाधिस्थलमा धार्मिक पूजा–आराधना, सांस्कृतिक कार्यक्रम, किराँत नाचगान र विशेष भजन–कीर्तन समेत आयोजना गरिन्छ ।
यो फूलको वैज्ञानिक विशेषता भनेको वर्षको केवल एक दिन – वैशाख १ गते मात्र फुल्नु हो । त्यसैले वैज्ञानिकहरूले यसलाई "वनस्पतिजन्य घडी" (Botanical Clock) भनेर संज्ञा दिएका छन् । फुल्ने समयको यति ठ्याक्कै अनुमान हुनु यस फूलको जैविक अनौठोपन मानिन्छ । अध्ययनकर्ताहरूका अनुसार जलवायु, तापक्रम, आर्द्रता र मौसमचक्रसँग अत्यन्त मिल्दो तालमेलमा रहन सक्ने वनस्पति कमै पाइन्छन् ।
सहलेस फूलबारीको पर्यटन सम्भावना अत्यधिक छ । तर संरचनागत अभाव, प्रचारप्रसारको कमी र सरकारी उदासिनताले यसको महत्व ओझेलमा परेको छ । स्थानीय सरकार, प्रदेश सरकार तथा पर्यटन प्रवर्द्धन बोर्डलाई समन्वय गरी यहाँको धार्मिक–पर्यटन विकास योजना तयार गर्नुपर्ने आवाज चर्किएको छ ।
फूल हेर्न देशका विभिन्न भागबाट आएका पर्यटक, किराँत समुदायका श्रद्धालु, वनस्पति वैज्ञानिक र विदेशी अन्वेषकसमेत आकर्षित भएका छन् । लहानको सहलेस फूलबारी अब मिथिला क्षेत्रको जैविक, धार्मिक र सांस्कृतिक पर्यटकीय गन्तव्य बन्दै गएको देखिन्छ ।
स्थानीय बुद्धिजीवी नरेन्द्र राई भन्छन्, “हाम्रो संस्कार, हाम्रो प्रकृति र हाम्रो इतिहास यही फूलमा समेटिएको छ । सहलेस फूलबारी केवल एउटा स्थल होइन, यो सम्पूर्ण किराँत सभ्यताको परिचायक हो ।”
अब आवश्यक छ — सहलेस फूलबारीको वैज्ञानिक अनुसन्धान, पर्यटकीय पूर्वाधार विकास, वातावरणीय संरक्षण र किराँत सांस्कृतिक सम्पदाको संरक्षण। सरकार, समुदाय र सरोकारवालाबीचको सहकार्यमार्फत यो स्थललाई राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय तहमा चिनाउन सकिन्छ ।