आज सेप्टेम्बर १०, विश्वभर 'विश्व आत्महत्या रोकथाम दिवस' मनाइँदैछ ।
‘आत्महत्या रोकथामबारे संवाद सुरु गरौँ, दृष्टिकोण बदलौँ’ मूल नाराका साथ यसवर्षको विश्व आत्महत्या रोकथाम दिवस मनाइँदैछ । आत्महत्याका घटनाहरूलाई रोकथाम गर्न सचेतना फैलाउने उद्देश्यले यो दिवस मनाइने गरिन्छ ।
यस वर्षको नाराका रूपमा 'आशा निर्माण गरौं' (Creating Hope Through Action) भन्ने सन्देशलाई अगाडि सारिएको छ । आत्महत्याबाट हरेक वर्ष लाखौँ मानिसले ज्यान गुमाउँछन्। विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनका अनुसार, हरेक ४० सेकेन्डमा एक व्यक्ति आत्महत्याबाट मृत्यु हुने गरेको तथ्याङ्कले आत्महत्याको समस्या कति गम्भीर छ भन्ने देखाउँछ। यो समस्या विश्वभरिका सबै उमेर समूहमा देखा परिरहेको छ, विशेषगरी युवा र किशोरकिशोरीहरूमा यो दर अझै बढिरहेको छ।
नेपालमा पनि आत्महत्याको दर चिन्ताजनक छ। नेपाल प्रहरीको तथ्याङ्क अनुसार, पछिल्ला वर्षहरूमा आत्महत्याका घटनामा वृद्धि भएको देखिन्छ। सामाजिक, मानसिक, आर्थिक र व्यक्तिगत समस्याहरूले आत्महत्याको जोखिम बढाउने गरेका छन्। तनाव, अवसाद, मानसिक रोग, पारिवारिक कलह, बेरोजगारी र आर्थिक समस्याजस्ता कारकहरूले आत्महत्यामा धकेल्ने गरेका छन्।
विश्व आत्महत्या रोकथाम दिवसका अवसरमा विभिन्न कार्यक्रमहरू आयोजना गरी आत्महत्याका कारण, जोखिम, रोकथामका उपायहरूबारे जनचेतना फैलाउने काम गरिन्छ। मानसिक स्वास्थ्यमा जोड दिँदै, सहयोगको हात बढाउने र आत्महत्या रोकथामका लागि आवश्यक सहयोग पुर्याउने उद्देश्यले कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरिन्छ।
विशेषज्ञहरूका अनुसार, आत्महत्या रोकथामका लागि परिवार, साथीभाइ र समुदायको सहयोग महत्त्वपूर्ण हुन्छ। समस्या र चिन्ताहरूलाई बाँड्न, नजिकको व्यक्तिसँग कुरा गर्न, परामर्श लिन र सहयोग माग्नुपर्नेमा जोड दिइन्छ। मानसिक स्वास्थ्यबारे खुलेर कुरा गर्ने वातावरण सिर्जना गर्नु, समस्या भएका व्यक्तिलाई सुन्ने, साथ दिने र आवश्यक परामर्श सेवामा जोडिदिने कामले आत्महत्याको जोखिम कम गर्न सकिन्छ।
विश्व आत्महत्या रोकथाम दिवसले आत्महत्याका घटनाहरूलाई न्यूनीकरण गर्न सक्दो प्रयास गर्ने, समस्यामा रहेका व्यक्तिहरूलाई सहयोग गर्ने र आशा निर्माण गर्दै जीवनप्रति सकारात्मक दृष्टिकोण प्रदान गर्ने उद्देश्य राख्दछ। आत्महत्याको जोखिममा रहेका व्यक्तिहरूसँग सहानुभूति प्रकट गर्दै, उनीहरूलाई सुन्न र सहयोग गर्नुपर्छ भन्ने सन्देश यस दिवसको मुख्य मर्म हो।
जीवन अमूल्य छ, समस्याको समाधान आत्महत्या होइन। सँगै मिलेर आत्महत्या रोकथामका लागि हामीले कदम चाल्न आवश्यक छ। 'आशा निर्माण गरौं' भन्ने यो सन्देशलाई व्यवहारमा उतार्दै, जीवनप्रति सकारात्मक दृष्टिकोण राख्दै अगाडि बढौं।