रामानन्द सागरद्वारा निर्मित लोकप्रिय ‘रामायण’ शृंखला भारत र नेपाल दुवै देशमा अत्यन्त लाेकप्रिय छ । भगवान् रामको जीवन र आदर्शको चित्रण गरेको यस शृंखलाले नेपालसँग पनि गहिरो सांस्कृतिक सम्बन्ध दर्शाउँछ । नेपालको इतिहास, धर्म, र संस्कृति ‘रामायण’ मा देखाइएका केही महत्वपूर्ण स्थानहरूसँग जोडिएका छन् ।
१. जनकपुरधाम : रामायणको प्रमुख भाग राजा जनकको राज्य मिथिला, अर्थात् आजको जनकपुरधामसँग सम्बन्धित छ । जनकपुरमा सीता माता (जानकी) को जन्म भएको विश्वास गरिन्छ, र यहाँ उनको सम्मानमा राम-जानकी मन्दिर रहेको छ । यस मन्दिरले नेपालका साथै भारतका पनि हजारौं भक्तजनलाई आकर्षित गर्दछ । राम-सीताको विवाह जनकपुरमै सम्पन्न भएको तथ्यले नेपाललाई रामायणको कथासँग प्रत्यक्ष जोडेको छ ।
२. विवाह पञ्चमी : राम-सीताको विवाह पञ्चमीको उत्सव जनकपुरधाममा भव्य रुपमा मनाइन्छ । हरेक वर्ष पुस महिनामा नेपालका साथै भारतका विभिन्न स्थानबाट आउने भक्तहरूले यस पर्वलाई उल्लासपूर्वक मनाउँछन् । ‘रामायण’ शृंखलामा चित्रित राम-सीताको विवाह दृश्यले यस पर्वलाई अझ विशेष बनाएको छ ।
३. वाल्मिकी आश्रम : पौराणिक मान्यताअनुसार वाल्मिकी ऋषिले नेपालको चितवन क्षेत्रमा आफ्ना आश्रम स्थापना गरेका थिए । यहीं उनले सीता मातालाई आश्रय दिएर लव-कुशलाई शिक्षा दिएका थिए। वाल्मिकी आश्रम हाल पनि नेपालको धार्मिक पर्यटकीय स्थलका रूपमा प्रख्यात छ, र यसले ‘रामायण’ कथालाई अझ सजीव रूपमा प्रस्तुत गरेको छ ।
४. धनुषा : जनकपुरधाम नजिकैको धनुषा जिल्लामा रहेको ‘धनुष सागर’ भन्ने पवित्र स्थानसँग ‘रामायण’ शृंखलामा चित्रित रामको धनुष तोड्ने घटनासँग सम्बन्ध छ । जनश्रुति अनुसार यही ठाउँमा रामले शिवको धनुष तोडेका थिए, र त्यसपछि सीता संग उनको विवाह सम्पन्न भएको थियो ।
५. राम मन्दिरहरू : काठमाडौंदेखि पोखरासम्म नेपालका विभिन्न ठाउँमा राम मन्दिरहरूको स्थापना भएको छ । यी मन्दिरमा रामानन्द सागरको ‘रामायण’ शृंखलामा देखाइएका घटनाहरू र प्रसंगहरू सम्झिँदै पूजाआजा गरिन्छ, जसले नेपाली जनताको रामायण प्रतिको आस्थालाई झल्काउँछ ।
रामानन्द सागरको ‘रामायण’ शृंखला नेपालका यी स्थानहरूसँग मात्र नभई नेपालका जनताको धार्मिक भावनासँग पनि गहिरो सम्बन्धित छ । रामायणमा चित्रित नेपालका यी पवित्र स्थानहरूले नेपाल र भारतबीचको सांस्कृतिक सम्बन्धलाई झनै सुदृढ बनाएको छ ।
-1729593135.jpg)
-1731330003.png)
